Elementem, który wykorzystuje się podczas wykonywania konstrukcji niemal każdego budynku jest stal zbrojeniowa. Beton, który jest głównym budulcem belek, płyt, słupów oraz stropów wymaga bowiem wzmocnienia, jakie stanowią pręty zbrojeniowe. W ten sposób otrzymujemy żelbet, który obecny jest w nadprożach drzwiowych i okienny, ławach fundamentalnych, a także wieńcach stropowych.
Jakie wyróżniamy rodzaje prętów stalowych?
Pręty stalowe zaliczane są do wyrobów długich, które dostępne są w rozmaitych rozmiarach, a także o różnych profilach. W zależności od potrzeb użytkownika w sklepach znajdziemy pręty o średnicy od kilku nawet do kilkunastu milimetrów, a także w długościach, które w standardzie wynoszą od 6 do 12 metrów.
Biorąc pod uwagę przeznaczenie konkretnych prętów, do produkcji używa się rozmaitych gatunków stali. Mogą być one wykonywane m.in. ze stali nierdzewnej, szybkotnącej, narzędziowej, a także przeznaczonej do ulepszania cieplno-chemicznego przy pomocy nawęglenia lub azotowania, a także cieplnego poprzez odpuszczanie oraz hartowanie.
Pręty stalowe posiadają także różne przekroje. Najpopularniejsze oraz powszechnie dostępne są pręty sześciokątne, kwadratowe, okrągłe oraz prostokątne. Na rynku znajdziemy również inne kształty, które dopasowane są do konkretnych potrzeb, np. niesymetryczne, owalne czy półokrągłe.
Co więcej, pręty stalowe znajdziemy także w rodzajach ułatwiających prowadzenie kolejnych procesów technologicznych. Wśród nich m.in. pręty, które już wcześniej były normalizowane, ulepszane cieplnie z dowolną charakterystyką czy poddawane zmiękczaniu, a także takie przeznaczone do prowadzenia obróbki plastycznej lub ubytkowej.
Jednym z ważniejszych podziałów prętów jest także podział ze względu na technologię ich wykonania. Pręty mogą być bowiem wytwarzane za pomocą jednego z rodzajów obróbki plastycznej. Powstają one dzięki wykorzystaniu tego, że materiał jest ciągliwy. To z kolei przekłada się na fakt, że istnieje możliwość trwałego odkształcenia go, które wykracza poza granicę sprężystości. Na skutek działania niemałej siły struktura materiału poddaje się zjawisku tzw. płynięcia, w ramach którego poszczególne warstwy atomów, jakie znajdują się w sieci krystalicznej przemieszczają się. Nie tracą one jednak swojej spoistości. Metodami obróbki plastycznej, z jakimi najczęściej się spotkamy jest ciągnięcie, walcowanie oraz kucie.
Zastosowanie prętów
Poszczególne rodzaje prętów mają inne zastosowania. Uogólnia się jednak, że przydają się one do:
- Produkcji maszyn. Szczególnie dobrze sprawdzają się wówczas pręty prostokątne stosowane do budowy ogrodzeń, bram oraz produkcji maszyn przemysłowych.
- Zbrojenia betonu. Służą one jako wzmocnienie elementów konstrukcyjnych, np. ław, stropów czy ścian fundamentalnych. Najczęściej wykorzystuje się tutaj pręty gładkie, okrągłe lub żelbetonowe.
- Konstrukcji stalowych. W tym przypadku najczęściej używane są pręty kwadratowe.
Rodzaje prętów gwintowanych
Wyróżniamy kilka rodzajów prętów gwintowanych. Niektóre firmy oznaczają je za pomocą kolorów, inne zaś za pomocą oznaczeń.
Według oznaczeń wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje gwintów: DIN 975/976 oraz DIN 103. Oba rodzaje występują z gwintem metrycznym, lewozwojnym, drobnozwojnym, a także trapezowym. Wykonane są one ze stali węglowej, mosiądzu, poliamidu, stali kwasoodpornej A4 i A4-80, stali nierdzewnej A2 lub mogą posiadać powłokę ochronną: czarnioną, surową, niklowaną, ocynkowaną galwanicznie lub ocynkowaną ogniowo. Dostępne są one w następujących klasach wytrzymałości mechanicznej: 12.9, 10.9, 8.8, 5.8 oraz 4.8. Gwinty DIN 975/976 można zakupić w różnych rozmiarach, a są to najczęściej 1, 2 lub 3 metry, natomiast gwinty DIN 106 1-6 metrów.
Gwinty DIN 975/976 wykorzystuje się w różnego rodzaju konstrukcjach – nawet tych najbardziej skomplikowanych. Ich zadaniem jest silne zespolenie poszczególnych części. Bardzo często znajdują swoje zastosowanie także podczas prac wykończeniowych oraz budowlanych, np. do montażu instalacji elektrycznej, wentylacyjnej, hydraulicznej, więźby dachowej, a nawet podwieszenia sufitów. Co więcej, w ostatnim czasie wykorzystywane są także do kotwienia elementów przy pomocy kotew chemicznych.
Na rynku możemy spotkać się także z oznaczaniem gwintów za pomocą kolorów:
- Czerwony (RAL 3000) – stal nierdzewna A4.
- Zielony (RAL 6024) – stal nierdzewna A2.
- Czarny (RAL 9017) – stopień 12,9.
- Biały (RAL 1013) – stopień 10,9.
- Żółty (RAL 1023) – stopień 8.8.
- Niebieski (RAL 5010) – stopień 5,8.
- Brąz (RAL 8015) – stopień 5,6.
- Brak oznaczenia – stopień 4,8.
- Inne materiały (np. aluminium, brąz, mosiądz, plastik) nie mają oznaczeń kolorystycznych.
Każdy materiał wykorzystany do produkcji prętów gwintowych wykazuje inne właściwości chemiczne. To, co wyróżnia klasę 12.9 to stal niskostopowa, która zawiera w swoim składnie co najmniej jeden spośród składników takich jak: nikiel, chrom, wanad oraz molibden. Wytrzymałość na poziomie 10.9 jest charakterystyczna dla stali hartowanej niskowęglowej z dodatkiem manganu, borku lub chromu, a także dla stali hartowanej średniowęglowej. Klasy od 4.6 do 6.8 są typowe dla stali nisko- lub średniowęglowej.
Wszystkie wkręty gwintowane znajdują inne zastosowanie, w zależności od indywidualnych wymagań kupującego.